Rehabilitacja pourazowa

Rehabilitacja pourazowa

Dla kogo?

• Pacjenci po urazach sportowych
• Osoby z nagłymi przeciążeniami
• Pacjenci po skręceniach, naciągnięciach, stłuczeniach

Kiedy zgłosić się do fizjoterapeuty?

• Łagodny lub umiarkowany uraz (np. skręcenie, naciągnięcie, lekki ból pleców, ból barku po przeciążeniu)
• Brak widocznego zniekształcenia, brak objawów złamania
• Potrzeba szybkiej rehabilitacji po znanym urazie, z wcześniejszą diagnozą (np. po skręceniu kostki)
• Potrzebujesz porady, jak ćwiczyć lub jak się poruszać po drobnym urazie
• W celu zapobiegania przewlekłym skutkom urazu (np. sztywność, ograniczenie ruchu, osłabienie mięśni)

Kiedy najpierw zgłosić się do lekarza (np. ortopedy, lekarza rodzinnego lub SOR)?

• Silny ból uniemożliwiający poruszanie się lub wykonywanie podstawowych czynności
• Podejrzenie złamania, zwichnięcia lub pęknięcia kości (np. wyraźne zniekształcenie, silny obrzęk, niemożność obciążenia kończyny)
• Pojawienie się drętwienia, mrowienia, paraliżu lub osłabienia siły mięśniowej
• Objawy ogólnoustrojowe – gorączka, dreszcze, duszność
• Brak poprawy po kilku dniach od urazu lub pogarszanie się stanu zdrowia

Etapy rehabilitacji pourazowej

Faza ostra (do ok. 72 godzin po urazie)

Celem na tym etapie jest kontrola bólu, stanu zapalnego i obrzęku oraz ochrona uszkodzonej tkanki. Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny, jednak poniżej zamieszczamy przykładowe działania:

• Konsultacja fizjoterapeutyczna i ustalenie planu terapii: Często wspierana przez USG fizjoterapeutyczne, które pozwala na wstępną ocenę (w razie podejrzenia poważnych uszkodzeń przekierowanie Pacjenta do odpowiedniego specjalisty) i pomaga ustaleniu potrzeb Pacjenta.
• Fizykoterapia (wspomaga regenerację i łagodzi objawy):
  • Krioterapia miejscowa: Obkurcza naczynia krwionośne, zmniejszając obrzęk i działając przeciwbólowo.
  • Terapia przeciwbólowa: Prądy TENS, stymulacja wysokonapięciowa (HVPC) skuteczna w redukcji obrzęku i bólu.
  • Pole magnetyczne niskiej częstotliwości: Działa biostymulacyjnie, przyspiesza procesy regeneracyjne i ma działanie przeciwzapalne.
  • Ultradźwięki LIPUS (Low-Intensity Pulsed Ultrasound): Specjalistyczna forma ultradźwięków, która stymuluje i znacząco przyspiesza zrost kostny oraz gojenie tkanek miękkich (ścięgien, więzadeł).
  • Laseroterapia (LLLT): Biostymulacja tkankowa na poziomie komórkowym.
• Wczesna kinezyterapia (jeśli możliwa):
  • Ćwiczenia izometryczne – delikatne napinanie mięśni bez ruchu w stawie.
  • Mobilizacja sąsiednich segmentów – zapobieganie sztywności.
  • Ćwiczenia w podwieszeniu, oddechowe i ogólnousprawniające.
• Manualna praca z obrzękiem (jeśli nie ma przeciwwskazań):
  • Drenaż limfatyczny.
  • Delikatne techniki tkanek miękkich wokół miejsca urazu.
• Kinesiotaping: Aplikacje wspomagające drenaż lub stabilizację.
• Suche igłowanie – przyspiesza regenerację tkanek.

Faza proliferacji i przebudowy (od ok. 3 dnia do wielu miesięcy)

Na tym etapie celem jest stopniowe przywracanie funkcji, odbudowa siły, wytrzymałości i propriocepcji (czucia głębokiego) w uszkodzonym obszarze. Terapię rozpoczynamy od:

1. Konsultacji i kontroli postępów (opcjonalnie z wykorzystaniem USG, np. do oceny jakości gojącej się tkanki)
2. Terapii ruchem:
   • Ćwiczenia ekscentryczne: Kluczowe w leczeniu tendinopatii (schorzeń ścięgien); wzmacniają i stymulują przebudowę włókien kolagenowych
   • Ćwiczenia inercyjne: Rozwijają siłę i moc w dynamicznych, funkcjonalnych wzorcach ruchowych, przygotowując do powrotu do sportu
   • Metody PNF, ćwiczenia funkcjonalne, indywidualny program ćwiczeń
3. Terapii manualnej i zabiegów specjalistycznych:
   • Suche igłowanie lub elektroigłoterapia: Precyzyjne techniki do pracy na punktach spustowych i głębokich strukturach mięśniowych, stosowane od fazy podostrej.
   • Elektroliza przezskórna (np. EPTE): Nowoczesna metoda stosowana pod kontrolą USG w leczeniu przewlekłych tendinopatii oraz urazów w stanie ostrym (np.: uszkodzenie więzadła pobocznego piszczelowego)
   • Neuromodulacja PENS metoda stosowana pod kontrolą USG w leczenimetoda stosowana pod kontrolą USG w leczeniuu (np.: neuralgii)
   • Fala uderzeniowa: Stymuluje procesy naprawcze w tkankach.
   • Mobilizacje i manipulacje stawów i tkanek miękkich
   • USG fizjoterapeutyczne (RUSI): Pozwala ocenić aktywację głębokich mięśni stabilizujących i na bieżąco korygować technikę wykonywanych ćwiczeń (biofeedback).

Kluczowe korzyści dla Pacjenta

• Szybszy powrót do pełnej sprawności, codziennych aktywności i sportu.
• Skuteczna redukcja bólu, obrzęku i stanu zapalnego.
• Przywrócenie prawidłowego zakresu ruchu w stawie oraz elastyczności tkanek.
• Odbudowa siły i wytrzymałości mięśniowej, która została osłabiona przez uraz i unieruchomienie.
• Poprawa koordynacji, równowagi i czucia głębokiego (propriocepcji), co jest kluczowe dla stabilności.
• Znaczące zmniejszenie ryzyka ponownego urazu dzięki wyeliminowaniu przyczyn problemu, a nie tylko jego objawów.
• Indywidualne podejście i edukacja na temat profilaktyki oraz bezpiecznego obciążania ciała w przyszłości.

Niektóre szczegółowe wskazania:

bóle kręgosłupa (szyjnego, piersiowego, lędźwiowego), rwa kulszowa, rwa ramienna, dyskopatia, zespoły przeciążeniowe kręgosłupa, wady postawy, zespoły bólowe barku (np. zamrożony bark, zespół ciasnoty podbarkowej), uszkodzenia stożka rotatorów, łokieć tenisisty, łokieć golfisty, zespół cieśni nadgarstka, bóle nadgarstka, bóle kolan (np. zespół rzepkowo-udowy, chondromalacja rzepki), uszkodzenia łąkotek, niestabilność stawowa, skręcenia i zwichnięcia stawów, tendinopatie (np. ścięgno Achillesa, ścięgno m. piszczelowego tylnego), zapalenia kaletek (np. kaletka krętarzowa), entezopatie (np. przyczep mięśnia pośladkowego średniego), ostroga piętowa, zapalenie rozcięgna podeszwowego, przeciążeniowe urazy sportowe, fibromialgia, bóle przeciążeniowe u osób pracujących fizycznie lub biurowo, ograniczenia zakresu ruchu po unieruchomieniu lub zabiegach chirurgicznych ortopedycznych.