Haczykowanie (Fibroliza): Precyzyjna Fizjoterapia Zrostów i Przewlekłego Bólu

Haczykowanie, znane profesjonalnie jako fibroliza przezskórna (Diacutaneous Fibrolysis), to rozszerzona forma terapii manualnej. Polega na precyzyjnym „uwalnianiu” zrostów i zwłóknień za pomocą specjalistycznych haczyków. Metoda ta, wywodząca się z koncepcji masażu poprzecznego Cyriax’a, jest szczególnie skuteczna w leczeniu takich schorzeń jak zespół cieśni nadgarstka czy napięciowe bóle głowy.**

Czym jest haczykowanie?

Haczykowanie to technika opracowana w celu precyzyjnego leczenia zrostów (adhezji) tkankowych. Te „sklejenia” między warstwami tkanek, np. między mięśniem a powięzią lub nerwem, powstają w wyniku urazów, stanów zapalnych lub przewlekłych przeciążeń (np. wielogodzinnej pracy przy komputerze).

Metoda ta jest rozwinięciem idei głębokiego masażu poprzecznego (friction), opracowanego przez dr. Jamesa Cyriaxa. Tam, gdzie masaż poprzeczny działał na szerszym obszarze, haczykowanie pozwala fizjoterapeucie – za pomocą specjalistycznego, zakrzywionego narzędzia – dotrzeć do zrostu z niemal chirurgiczną precyzją i mechanicznie przywrócić prawidłowy ślizg między tkankami.

Haczykowanie (Fibroliza) a IASTM – Kluczowe różnice

W Rehabilitacja Etos Zdrowie stosujemy różne formy fizjoterapii narzędziowej. Podobnie jak IASTM (Instrument Assisted Soft Tissue Mobilization), haczykowanie jest formą rozszerzonej terapii manualnej, gdzie narzędzie staje się przedłużeniem rąk fizjoterapeuty.

Obie metody są skuteczne, ale ich cel i sposób działania różnią się:

IASTM (np. techniki Grastona) często wykorzystuje większe, płaskie narzędzia do „przesuwania” lub „skrobania” tkanki. Celem jest stymulacja większego obszaru, poprawa przepływu krwi i wpływanie na odruchowe napięcie powięzi.
Haczykowanie jest znacznie bardziej precyzyjne. Celem nie jest „skrobanie” (scraping), ale „separowanie” (lysis). Fizjoterapeuta haczykiem „podważa” zrost i oddziela go od struktur, które skleja.

Mówiąc prościej: IASTM jest jak szeroki wałek do malowania dużych powierzchni powięzi, podczas gdy haczykowanie jest jak precyzyjny pędzelek artysty, który dociera w najmniejsze zakamarki.

Jak działa haczykowanie? Mechanizm terapii

Zrosty tkankowe (adhezje) blokują naturalny ślizg tkanek. Gdy nerw przyklei się do mięśnia, każdy ruch pociąga za ten nerw, powodując ból, mrowienie lub drętwienie.

Podczas zabiegu fibrolizy fizjoterapeuta:

Palpuje (wyczuwa) tkanki, aby zlokalizować dokładne miejsce zwłóknienia lub adhezji.
Wprowadza haczyk przez skórę (jest to metoda nieinwazyjna, haczyk nie przebija skóry, lecz ją odkształca), aby dostać się do zrostu.
Wykonuje precyzyjny ruch pociągania lub separacji, mechanicznie rozrywając nieprawidłowe włókna kolagenowe tworzące zrost.

Efektem jest przywrócenie mobilności między tkankami, co prowadzi do dekompresji (odbarczenia) uciśniętych struktur i zmniejszenia bólu.

Zastosowanie haczykowania – Najlepsze dowody naukowe

Fibroliza przezskórna jest metodą o dobrze udokumentowanej skuteczności. Choć ma szerokie zastosowanie, dwa obszary wyróżniają się szczególnie silnymi dowodami naukowymi (opartymi na badaniach niepolskojęzycznych).

1. Zespół Cieśni Nadgarstka (CTS)

To jedno z koronnych zastosowań haczykowania. Zespół cieśni nadgarstka (CTS) jest schorzeniem, w którym badania kliniczne (m.in. przeglądy systematyczne opublikowane w Musculoskeletal Science and Practice (López-de-Celis et al., 2023)) potwierdzają wysoką skuteczność fibrolizy.

Wykazano, że terapia haczykami:

Znacząco zmniejsza ból i objawy (mrowienie, drętwienie).
Poprawia funkcję ręki i siłę chwytu.
Wpływa na przewodnictwo nerwowe, co potwierdzono w badaniach EMG/ENG.

Dzieje się tak, ponieważ haczyk pozwala precyzyjnie uwolnić zrosty wokół nerwu pośrodkowego i troczka zginaczy, dając nerwowi więcej przestrzeni.

2. Napięciowe Bóle Głowy (TTH) i Bóle Karku

Drugim obszarem o mocnych dowodach są napięciowe bóle głowy. Badania (np. Martín-Álvarez et al., 2021) wykazały, że fibroliza stosowana na mięśniach podpotylicznych i górnej części mięśnia czworobocznego (kapturowego) zmniejsza częstotliwość, intensywność i czas trwania bólów głowy.

Inne popularne wskazania do fibrolizy

Haczykowanie, jako element kompleksowej fizjoterapii, z powodzeniem stosuje się również w leczeniu:

Łokcia tenisisty i golfisty (entezopatie).
Bólów barku (np. zespołu ciasnoty podbarkowej).
Zapalenia rozcięgna podeszwowego (tzw. ostroga piętowa).
Bólów kręgosłupa (lędźwiowego i szyjnego) wynikających ze zrostów powięziowych.
Bolesnych blizn pooperacyjnych i pourazowych (aby przywrócić ich elastyczność i ślizg).
Neuralgii obwodowych (np. neuralgia Arnolda, rwa kulszowa).
Ograniczeń ruchomości po unieruchomieniu.

Haczykowanie – Wzmocnienie fizjoterapii w Rehabilitacja Etos Zdrowie

W Rehabilitacja Etos Zdrowie w Warszawie stale wprowadzamy nowe, skuteczne metody leczenia, aby zapewnić naszym pacjentom dostęp do najnowocześniejszej fizjoterapii. Obok wprowadzonych niedawno zaawansowanych technik, takich jak Elektroigłoterapia (np. w leczeniu bólu przewlekłego), haczykowanie stanowi kolejne wzmocnienie w walce z dolegliwościami mięśniowo-szkieletowymi.

Traktujemy je jako ważny element kompleksowego planu terapii. Doskonale uzupełnia się z innymi metodami fizjoterapii inwazyjnej, takimi jak suche igłowanie (Dry Needling) w leczeniu punktów spustowych, czy przezskórna elektroliza EPT/EPI stosowana w chorobach ścięgien (tendinopatiach).

Zabieg jest zawsze poprzedzony dokładną diagnostyką. Nasi fizjoterapeuci integrują haczykowanie z precyzyjnymi ćwiczeniami i edukacją pacjenta, aby zapewnić najtrwalsze efekty leczenia.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

1. Czy haczykowanie boli?

Zabieg nie należy do relaksacyjnych. Pacjent może odczuwać dyskomfort lub krótkotrwały, ostry ból w momencie „rozrywania” zrostu. Odczucia te są jednak zazwyczaj krótkie i świadczą o trafieniu w źródło problemu.

2. Czy to jest to samo co IASTM lub Graston?

Nie. Obie metody to rozszerzona fizjoterapia manualna, ale IASTM częściej „skrobie” powierzchnie, a haczykowanie precyzyjnie „wchodzi” między tkanki, aby je mechanicznie rozdzielić.

3. Ile zabiegów haczykowania potrzeba?

Jest to zależne od problemu i zawsze stanowi część większego planu fizjoterapii. Czasem znaczną poprawę w zakresie ruchu uzyskuje się już po 1-2 sesjach. W przypadku problemów przewlekłych, fizjoterapia może obejmować 4-6 spotkań, podczas których haczykowanie łączone jest z innymi metodami.

4. Czy po haczykowaniu są siniaki?

Podobnie jak w fizjoterapii IASTM, w miejscu intensywnej pracy mogą pojawić się drobne wybroczyny lub zaczerwienienie. Jest to normalna reakcja tkanek na mechaniczne oddziaływanie i stymulację gojenia.

Masz problem z bólem, który nie mija? Dokucza Ci mrowienie w dłoniach lub uporczywy ból karku?

Skonsultuj objawy z fizjoterapeutą w Rehabilitacja Etos Zdrowie i sprawdź, czy haczykowanie jest fizjoterapią dla Ciebie?!

Zadzwoń: 451 055 999
Napisz: rejestracja@przychodniaetos.pl
Odwiedź nas: ul. Muranowska 1, Warszawa

Opracowano na podstawie badań:

López-de-Celis, C., et al. (2023). Effectiveness of Diacutaneous Fibrolysis in Patients with Carpal Tunnel Syndrome: A Systematic Review and Meta-Analysis. Musculoskeletal Science and Practice, 66, 102787.
Martín-Álvarez, S., et al. (2021). Effectiveness of Diacutaneous Fibrolysis on Cervical Mobility, Pain, and Disability in Patients with Tension-Type Headache: A Randomized Controlled Trial. Physical Therapy, 101(9).
Barreiros, D., et al. (2021). The effect of Diacutaneous Fibrolysis on pain, range of motion, and functionality in musculoskeletal pathologies: A systematic review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(16).
Sala-Barat, E., et al. (2020). Short-term effects of Diacutaneous Fibrolysis in the treatment of Carpal Tunnel Syndrome: A randomized controlled trial. Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics, 43(1), 35-44.
Godard, X., et al. (2018). Diacutaneous fibrolysis versus deep friction massage for the treatment of subacromial impingement syndrome: a randomized clinical trial. Journal of Back and Musculoskeletal Rehabilitation, 31(2).

Zespół Rehabilitacja Etos Zdrowie

Artykuł opracowany na podstawie aktualnych badań naukowych i codziennej praktyki klinicznej naszych fizjoterapeutów.